عضو هیات علمی دانشگاه محقق اردبیلی تشریح کرد ظرفیت‌های بالقوه گردشگری پزشکی ایران

گردشگری پزشکی یکی از شاخه‌های روبه رشد گردشگری است که از قضا تقاضای آن روزانه در حال افزایش است. از مهم‌ترین دلایل این امر می‌توان به مواردی مانند زندگی ماشینی، غذاهای غیرارگانیک و استرس اشاره داشت.

گردشگری پزشکی یکی از حوزه‌هایی است که گردشگر برای آن هزینه بالاتری نسبت به دیگر حوزه‌های گردشگری داشته و البته حساسیت بالایی هم بر کیفیت امکانات دریافتی وجود دارد. این حساسیت‌ها در دوران پس از کرونا نیز بیشتر شده است.

 ویژگی دیگر این نوع سفرها، حضور دست‌کم یک همراه در کنار گردشگران سلامت است که آورده‌های اقتصادی آن را برای کشور بیشتر  می‌کند.

در این گفت‌وگو به سراغ دکتر ولی نعتمی، عضو هیات‌علمی دانشگاه محقق اردبیلی رفتیم و از او وضعیت گردشگری پزشکی در ایران و ظرفیت‌ها و مزایای آن را جویا شدیم.

* از نظر شما مهم‌ترین مزیت‌های ایران در بحث گردشگری پزشکی چیست و چه ظرفیت‌هایی در این حوزه برای کشور وجود دارد؟

 اگر بخواهیم تنها برخی از مزیت‌های پرتعداد ایران در گردشگری پزشکی را نام ببریم باید به دسترسی به بازار‌های مناسب در همسایگی کشور اشاره کرد. جمهوری آذربایجان در شمال، عراق در غرب، پاکستان و افغانستان در شرق همگی بازار‌های بالقوه و با تقاضای بالا در حوزه سلامت به‌شمار می‌روند.

خوشبختانه روابط ایران و عراق به گونه‌ای است که این تقاضا روزبه‌روز در حال افزایش است اما در بحث جمهوری آذربایجان وضعیت به گونه متفاوتی است. به علت چالش‌های به وجود آمده در روابط دو کشور، تقاضای گردشگری پزشکی از سوی این کشور با موانعی مواجه شده است. پیش از این بیشتر گردشگرانی که از سوی جمهوری آذربایجان به ایران می‌آمدند، گردشگران سلامتی بودند که استان‌های شمال و شمال غرب را برای دریافت خدمات بهداشتی و پزشکی انتخاب می‌کردند که این فرصت اکنون در دسترس نیست.

* کیفیت خدمات پزشکی و درمانی در کشور را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ هزینه خدمات پزشکی در ایران به نسبت کشور‌های رقیب به چه شکل است؟

کیفیت بسیار بالای خدمات بهداشتی و پزشکی در ایران از جمله مزایای کشور در حوزه گردشگری پزشکی است. پزشکان متخصص ایرانی نه‌تنها در منطقه بلکه در جهان دارای شهرت بین‌المللی هستند و طبیعتا افراد زیادی در کشور‌های همسایه خواهان استفاده از خدمات این پزشکان هستند. بیمارستان‌های ایران نیز در شرایط بسیار خوبی قرار دارند و به نسبت کشور‌های همسایه سطح بسیار بالاتری دارند.

باید در نظر داشت که هزینه پایین خدمات پزشکی در ایران با توجه به وضعیت ارزش پول ملی، برای گردشگران خارجی مطلوب است. این هزینه در مقایسه با دو رقیب عمده ما در منطقه یعنی امارات و ترکیه بیش از پیش مشخص می‌شود. اشتراکات فراوان فرهنگی و زبانی با این کشور‌ها از دیگر مزیت‌های کشور به‌شمار می‌رود. برای مثال گردشگران جمهوری آذربایجان می‌توانستند به راحتی به استان‌های آذری‌زبان بدون نگرانی در مشکل مکالمه رفت‌وآمد کنند. از آنجا که ایران استان‌های کرد زبان، عرب زبان و ترک زبان دارد، این قضیه می‌تواند به عنوان یک مزیت بالقوه استفاده شود.

* با توجه به اهمیت گردشگری حلال برای عرب‌زبانان، آیا ارائه خوراک‌های حلال می‌تواند در کنار گردشگری پزشکی بر مزایای ایران در مسیر جذب گردشگران سلامت بیفزاید؟

پتانسیلی که به‌خصوص برای عرب‌زبان‌ها وجود دارد و اکثر اوقات نادیده گرفته می‌شود،‌ بحث گردشگری حلال است. از آنجا که خدمات جانبی گردشگری در ایران حلال است، گردشگران عرب می‌توانند با فراغ خاطر از آن استفاده کنند. همچنین طب سنتی ایرانی از زمان‌های بسیار دور در سطح جهانی مطرح است و کشور ما به علت موقعیت خاص خود در حوزه گیاهان دارویی، لجن درمانی، گل درمانی، چشمه‌های آب گرم و امثالهم از جذابیت‌های بسیاری برای گردشگران حوزه سلامت بهره‌مند است.

* از نظر شما مهم‌ترین موانع برای توسعه گردشگری پزشکی کشور چه مواردی هستند؟

آمار دقیقی از تعداد گردشگران وارد شده به کشور وجود ندارد و همین امر را می‌توان یکی از چالش‌های این حوزه نام برد. بدون آمار دقیق امکان برنامه‌ریزی‌های بلندمدت و در نتیجه بالفعل ساختن پتانسیل‌ها و رفع چالش‌ها وجود ندارد. جهت تهیه یک استراتژی مناسب برای افزایش تعداد گردشگران حوزه سلامت باید این مشکل برطرف شود. از دیگر چالش‌های این حوزه می‌توان به نبود متولی مشخص، موازی‌کاری و تداخل وظایف وزارت میراث فرهنگی، وزارت بهداشت و وزارت امور خارجه اشاره کرد. این موارد همگی دست‌به‌دست هم داده تا یک تداخل در بحث‌های اداری ایجاد شود و سرعت رشد ما در این حوزه کاهش یابد.